Het VMBO TL-programma, en specifiek het profiel Economie, heeft een vaste structuur die landelijk is bepaald. Of je nu via een reguliere school leert of via een thuisstudie die voorbereidt op het staatsexamen, de inhoudelijke eisen zijn hetzelfde. Het programma is opgebouwd uit verschillende onderdelen:
De keuze voor het vak in het profieldeel (Wiskunde, Duits of Frans) en de twee vakken in het vrije deel heeft invloed op je latere studiemogelijkheden in het MBO en kan ook de zwaarte en duur van je studie beïnvloeden. Wiskunde kan bijvoorbeeld een betere voorbereiding zijn op financieel-administratieve of technische MBO-opleidingen, terwijl talen nuttig zijn voor opleidingen in internationale handel, toerisme of horeca. Kijk ook naar de geschatte studieduur per vak die aanbieders opgeven; talen zoals Duits en Frans vergen vaak meer studietijd dan bijvoorbeeld Economie of Wiskunde. Denk dus goed na over je interesses, sterke punten en MBO-ambities bij het samenstellen van je vakkenpakket.
De belangrijkste vakken waarvoor je examen doet, hebben elk hun eigen focus:
De exacte inhoud en eindtermen (wat je moet kennen en kunnen) voor elk vak worden landelijk vastgesteld. Thuisstudieaanbieders stemmen hun lesmateriaal hier nauwkeurig op af.
Tabel 2.1: Opbouw VMBO TL profiel Economie (staatsexamenroute)
Onderdeel |
Categorie |
Specifieke vakken |
Aantal Vakken |
Opmerkingen |
Gemeenschappelijk deel |
Verplicht |
Nederlands, engels, maatschappijleer, rekenen* |
3 of 4 |
*Rekenen is verplicht, tenzij wiskunde in het pakket zit. LO & CKV worden doorgaans niet via staatsexamen getoetst. |
Profieldeel |
Verplicht + keuze |
Economie (verplicht) + keuze uit: Wiskunde OF Duits OF Frans |
2 |
Keuze beïnvloedt MBO-doorstroom en studie-inhoud. |
Vrij deel |
Keuze |
Kies 2 vakken uit een lijst (bijv. aardrijkskunde, geschiedenis, biologie, NaSk 1, extra taal, wiskunde*) |
2 |
Biedt ruimte voor verbreding of verdieping. |
Profielwerkstuk |
Verplicht |
Zelfstandig onderzoeksproject gerelateerd aan profielvakken |
1 |
Wordt beoordeeld via een mondeling college-examen. |
Totaal |
Examenonderdelen |
8 of 9 |
Afhankelijk van de keuze voor wiskunde/rekenen. |
Kiezen voor een thuisstudie betekent kiezen voor een moderne en flexibele manier van leren. Maar hoe werkt het precies?
Doorgaans ontvang je na inschrijving het lesmateriaal, vaak zowel digitaal via een online leeromgeving als fysiek, in een map thuisgestuurd. Je bestudeert de stof zelfstandig, maakt opdrachten en stuurt deze online in ter beoordeling. Via de online leeromgeving krijg je feedback van vakdocenten, kun je vragen stellen en vind je aanvullende studiematerialen zoals video's of oefeningen. Het hele traject is gericht op het voorbereiden van de externe, officiële staatsexamens. Kenmerkend is dat je op elk moment kunt starten met de studie en je eigen tempo bepaalt, waardoor je het leren kunt afstemmen op je persoonlijke situatie en werk.
De uitdagingen van thuisstudie zijn te overkomen met de juiste aanpak. Zie de flexibiliteit niet alleen als een voordeel, maar ook als een verantwoordelijkheid die je zelf moet managen.
Door deze tips toe te passen en de beschikbare hulpmiddelen te benutten, kun je de uitdagingen van zelfstudie het hoofd bieden en succesvol je diploma behalen.
Als je kiest voor een VMBO TL Economie thuisstudie, is het belangrijk om een erkende aanbieder te selecteren. Erkende instellingen zorgen ervoor dat het lesmateriaal aansluit bij de officiële staatsexameneisen en bieden vaak kwaliteitsgaranties. De bekendste aanbieders die zich voorbereiden op de staatsexamens zijn LOI, NHA en Laudius. Hun aanbod, kosten en ondersteuning kunnen verschillen, dus een vergelijking is zinvol.
De keuze tussen deze aanbieders hangt af van je persoonlijke prioriteiten. Is de prijs de belangrijkste factor en ben je zeer zelfstandig, dan kan Laudius voor losse vakken een optie zijn. Zoek je uitgebreide ondersteuning, flexibiliteit, garanties en een moderne leeromgeving, dan is NHA een sterke kandidaat, zowel voor losse vakken als een volledig profiel. Hecht je veel waarde aan een zeer gestructureerd programma van een gerenommeerde instelling die specifiek focust op staatsexamensucces, dan is LOI een voor de hand liggende keuze, mogelijk tegen een iets hogere prijs voor het totaalpakket. Het is altijd aan te raden de actuele informatie en studiegidsen direct bij de aanbieders op te vragen.
Een andere overweging is of je het volledige profiel nodig hebt, of slechts enkele vakken. Als je bijvoorbeeld al certificaten hebt behaald of alleen specifieke vakken mist voor je diploma, kun je kiezen voor losse deelcertificaten. Deze certificaten zijn 10 jaar geldig, waardoor je je diploma over een langere periode kunt verzamelen. Dit biedt maximale flexibiliteit. Financieel kan het voordeliger zijn om losse vakken bij NHA of Laudius te volgen, terwijl een volledig pakket bij LOI of NHA mogelijk meer structuur en samenhang biedt.
Tabel 4.1: Vergelijking aanbieders VMBO TL Economie thuisstudie
Kenmerk |
LOI |
NHA |
Laudius |
Volledig Profiel E&O? |
Ja |
Ja |
Mogelijk, focus lijkt op losse vakken |
Losse vakken? |
Ja |
Ja |
Ja |
Kostenindicatie Vol. profiel |
ca. 24 x € 80 + inschrijfgeld |
ca. € 1800 (of termijnen) |
Niet gespecificeerd |
Kostenindicatie Econ. vak |
Prijs los vak niet direct genoemd |
ca. € 250 (of termijnen) |
€ 80 - € 170 (afh. van pakket) |
Ondersteuning |
Ervaren docenten online |
Vakdocenten, motivatiecoach, vraagmomenten |
Optioneel docentcontact |
Leerplatform |
Eigen online campus (gestructureerd) |
Eigen online platform (incl. video, tools, community) |
Online platform (details beperkt) |
Garanties/proefperiode |
Geen expliciete garantie genoemd; wel max. studieduur |
Soms 'Niet geslaagd, lesgeld terug' (voorwaarden); vaak proefperiode |
Geen expliciete garantie/proefperiode genoemd |
Erkenning vermeld |
Opleiding voor officieel staatsexamen |
Erkend door ministerie OCW; Soms WEO-erkenning |
Bereidt voor op staatsexamen |
Let op: kosten en voorwaarden kunnen wijzigen. Controleer altijd de meest recente informatie bij de aanbieder zelf.
De thuisstudie bereidt je voor, maar het officiële VMBO TL-diploma behaal je via het Staatsexamen Voortgezet Onderwijs. Dit is de formele examenroute voor iedereen die buiten het reguliere dagonderwijs een diploma wil halen. Het wordt georganiseerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
Het staatsexamen bestaat per vak meestal uit twee onderdelen:
Het is belangrijk te beseffen dat je dus niet alleen leert voor één grote examenweek, maar voor een combinatie van landelijke schriftelijke toetsen (CE) en door DUO georganiseerde mondelinge of aanvullende schriftelijke/praktische toetsen (College-Examen), verspreid over meerdere maanden. Welke onderdelen (CE, College-Examen, of beide) voor een specifiek vak gelden, staat beschreven in de officiële vakinformatie die per vak wordt gepubliceerd.
Voor het behalen van een volledig VMBO TL-diploma via het staatsexamen is het maken van een profielwerkstuk (PWS) verplicht. Dit is meer dan zomaar een werkstuk; het is een substantieel onderzoeksproject. Je kiest een onderwerp dat past bij één of meer van je profielvakken (in dit geval dus gerelateerd aan Economie, Wiskunde/Duits/Frans of je vrije keuzevakken), formuleert een onderzoeksvraag, verzamelt en verwerkt informatie, en presenteert je bevindingen in een verslag. Het hele proces, van onderwerpkeuze tot bronvermelding, moet worden gedocumenteerd. De beoordeling van het PWS gebeurt door examinatoren via een speciaal mondeling college-examen, waarin je je werkstuk presenteert en verdedigt. Thuisstudieaanbieders bieden vaak begeleiding bij het maken van het PWS. Omdat het PWS een belangrijk onderdeel is met specifieke eisen en deadlines voor inleveren, is het cruciaal om hier tijdig mee te beginnen en de richtlijnen goed te volgen.
Hoewel het diploma gelijkwaardig is, zijn er enkele belangrijke verschillen tussen het staatsexamen en het reguliere eindexamen:
Een goede voorbereiding is belangrijk voor succes bij het staatsexamen. Dit omvat niet alleen het leren van de stof, maar ook het regelen van de praktische zaken rondom de examens.
Het lesmateriaal van je gekozen thuisstudieaanbieder vormt de basis. Deze materialen zijn specifiek ontwikkeld om aan te sluiten bij de landelijke exameneisen. Maak optimaal gebruik van alle onderdelen: de theorie, de opdrachten, de feedback van docenten en de eventuele extra online tools.
Een cruciaal onderdeel van de voorbereiding is het oefenen met (oude) examens. Veel aanbieders nemen examentraining en proefexamens op in hun pakket. Maak hier intensief gebruik van. Oude officiële examens en de bijbehorende syllabi en vakinformatie zijn vaak ook te vinden via de officiële kanalen van de exameninstanties. Dit helpt je wennen aan de vraagstelling, het type opgaven en het vereiste niveau.
De verantwoordelijkheid voor de examenaanmelding ligt volledig bij jou als kandidaat. De thuisstudieaanbieder doet dit niet voor je.
De staatsexamens vinden plaats op een aantal vaste locaties verspreid over Nederland. Voor de schriftelijke examens (CE en schriftelijke College-Examens) zijn dit vaak grotere zalen in diverse steden. Bij je aanmelding kun je soms een voorkeursregio aangeven. De mondelinge en praktische College-Examens vinden ook plaats op centrale locaties, vaak in de zomerperiode (juli/augustus).
De exacte data en tijden van jouw specifieke examens ontvang je van DUO na je aanmelding. De algemene examenroosters per niveau en tijdvak zijn wel vooraf online te vinden bij DUO. Houd rekening met de verschillende periodes:
Zorg dat je ruim op tijd (minimaal 30 minuten voor aanvang) aanwezig bent op de examenlocatie, zeker bij de grote schriftelijke examens waar het druk kan zijn. Neem altijd je oproepbrief van DUO en je geldige identiteitsbewijs mee.
De uitslag van je examens hoor je meestal na afloop van je laatste (vaak mondelinge) examenonderdeel. Mocht je een vak niet gehaald hebben, dan worden de mogelijkheden voor een herkansing met je besproken. De regels voor herkansing bij het staatsexamen zijn specifiek: vaak mag je alleen herkansen als je daarmee in hetzelfde examenjaar alsnog je diploma kunt behalen. Herkansingen vinden meestal plaats in het tweede of derde tijdvak.
Het managen van het staatsexamenproces vraagt dus om een proactieve houding. Jij bent zelf verantwoordelijk voor de tijdige aanmelding, de voorbereiding, het opvolgen van instructies van DUO en het aanwezig zijn op de examens. Zie dit niet als een last, maar als de controle die je hebt over je eigen leertraject naar een officieel diploma.
Het behalen van je VMBO-diploma via thuisstudie brengt kosten met zich mee. Het is belangrijk om een duidelijk beeld te hebben van de totale investering, die bestaat uit het lesgeld voor de thuisstudieaanbieder en het examengeld voor DUO.
Het is dus belangrijk om bij je budgettering rekening te houden met zowel het lesgeld van de door jou gekozen aanbieder als het examengeld van DUO. Een realistische schatting voor een volledig traject komt daarmee al snel boven de € 2500,- uit.
Gelukkig zijn er mogelijk manieren om (een deel van) deze kosten te dekken:
Het is verstandig om niet blind te varen op mogelijke subsidies. Onderzoek altijd vooraf grondig of je aan de voorwaarden voldoet en wat de actuele aanvraagprocedures zijn.
Tabel 7.1: Geschatte kosten VMBO TL Economie via thuisstudie
Kostencomponent |
Geschatte kosten (€) |
Opmerkingen |
Lesgeld aanbieder - volledig profiel |
€ 1800 - € 1950+ |
Indicatie. Exclusief evt. inschrijfgeld. check actuele prijzen per aanbieder. |
Lesgeld aanbieder - los vak (Econ) |
€ 80 - € 250+ |
Indicatie. Prijs afhankelijk van aanbieder en pakket. |
Examengeld DUO - volledig diploma |
Maximaal ca. € 720 |
Indicatie. Check actuele DUO-tarieven. |
Examengeld DUO - per vak |
ca. € 70 of € 145 |
Indicatie. Afhankelijk van examenonderdelen. Check actuele DUO-tarieven. |
Potentiële financiële hulp |
Tegemoetkoming deeltijders, STAP* |
Controleer actuele voorwaarden en beschikbaarheid bij officiële instanties. |
*Beschikbaarheid en voorwaarden STAP-budget zijn onzeker/veranderlijk.
Het behalen van je VMBO TL-diploma is vaak geen einddoel op zich, maar een belangrijke stap op weg naar verdere ontwikkeling en een betere positie op de arbeidsmarkt. Wat zijn de voornaamste mogelijkheden na het afronden van je thuisstudie en het succesvol afleggen van de staatsexamens?
Voor de meeste mensen is de belangrijkste reden om een VMBO TL-diploma (alsnog) te halen, de toegang die het biedt tot het Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO). Met een VMBO TL-diploma (ook wel MAVO-diploma genoemd) voldoe je aan de toelatingseisen voor MBO-opleidingen op niveau 3 en niveau 4. Niveau 4 is het hoogste MBO-niveau en bereidt voor op specialistische beroepen of doorstroom naar het HBO (Hoger Beroepsonderwijs).
Het is belangrijk om je tijdig te oriënteren op een MBO-opleiding en je aan te melden. De landelijke aanmelddeadline voor een gegarandeerde plaats (mits je aan de toelatingseisen voldoet) is vaak 1 april voorafgaand aan het nieuwe schooljaar. Websites met MBO-opleidingsinformatie zijn een uitstekend startpunt om opleidingen te verkennen, interessetests te doen en open dagen te vinden.
Het VMBO-profiel Economie biedt een brede basis voor diverse MBO-richtingen op niveau 3 en 4. Enkele voorbeelden van passende vervolgopleidingen zijn:
De keuze voor Wiskunde of een vreemde taal in je VMBO-pakket kan deuren openen naar specifieke MBO-opleidingen (bijv. technisch of internationaal gericht).
Het VMBO-diploma zelf is vooral de sleutel tot het MBO. De kansen op de arbeidsmarkt hangen sterk af van de MBO-opleiding die je vervolgens kiest en succesvol afrondt. De vraag naar MBO-gediplomeerden is over het algemeen goed, met name op niveau 2, 3 en 4. Echter, de baankansen verschillen sterk per sector en regio.
Organisaties zoals SBB (Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven) en UWV publiceren regelmatig informatie over de arbeidsmarktperspectieven per MBO-opleiding en sector. Deze informatie is vaak te vinden via MBO-keuzesites of direct bij de betreffende organisaties. Het is verstandig om deze informatie mee te nemen in je keuze voor een MBO-opleiding. Kijk niet alleen naar wat je leuk vindt, maar ook naar de toekomstige vraag vanuit het bedrijfsleven.
In sommige gevallen is het na het behalen van je VMBO TL-diploma ook mogelijk om door te stromen naar de HAVO. Dit kan bijvoorbeeld via het VAVO (Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs) of eventueel ook weer via staatsexamens voor de benodigde HAVO-vakken.
Samenvattend is het VMBO TL-diploma via thuisstudie en staatsexamen een waardevol document dat primair dient als toegangsbewijs tot MBO niveau 3 en 4. De keuze voor een specifieke MBO-opleiding is vervolgens cruciaal voor je verdere carrièrepad en baankansen.
Je hebt nu een uitgebreid beeld van wat de route VMBO TL Economie via thuisstudie en staatsexamen inhoudt. Het is een flexibele en erkende weg naar een waardevol diploma, dat deuren opent naar het MBO. Het vraagt echter ook om een bewuste keuze, zelfdiscipline en een goede planning.
Voordat je de knoop doorhakt, stel jezelf de volgende vragen:
Als je na het lezen van deze gids en het beantwoorden van de reflectievragen enthousiast bent, zijn dit concrete vervolgstappen:
Met een goede voorbereiding en een bewuste keuze kun jij via thuisstudie succesvol je VMBO TL Economie diploma behalen en de volgende stap zetten in jouw toekomst!
Terug naar Vmbo